متن مصاحبه ظریف با ای بی سی

مجری: برخی تحولات این هفته در نیویورک را با فرو ریختن دیوار برلین مقایسه می کنند. آیا فکر می کنید تحولات اخیر در روابط ایران و آمریکا تغییری بنیادین بوده است؟

ظریف: به نظر من، ما اولین گامها را برای حل مسئله ای مهم برداشته ایم ، هم برای ایران و هم برای آمریکا و برای جامعه بین المللی ، مسئله ای که به نظر من نمی بایست اصلا از اول به یک مشکل تبدیل می شد.

اما متاسفانه این مسئله به مشکلی جهانی تبدیل شده  و اکنون لازم است ما آن را حل کنیم و راه حل این مشکل برداشتن گام اول است ، گام اول ضروری به سمت حذف تنشها و تردیدها و بدگمانی و بی اعتمادی که دو طرف در سی سال گذشته درباره یکدیگر داشته اند.

مجری: مشکل اساسی مسئله هسته ای ایران است. اما تردیدهای زیادی درباره توانایی رئیس جمهور ایران برای اینکه بتواند به توافقی برسد، وجود دارد. تحلیلگران می گویند اوباما و روحانی با یکدیگر دست ندادند و فقط مکالمه ای تلفنی انجام شد، به نظر آنها این نشان از ضعف دارد. آیا شما می توانید به آمریکاییها اطمینان دهید که رهبر معظم ایران از توافقی که شما درباره آن مذاکره بکنید، حمایت خواهد کرد؟

ظریف: ایران و آمریکا در بسیاری از جهات شبیه به هم هستند. یکی از آنها این است که ما هر دو جوامعی تکثرگرا داریم که در آنها دیدگاههای متفاوتی وجود دارد و دیدگاههای متفاوت نیز در رسانه ها پخش می شود. من فکر می کنم این مسئله سلامت جامعه را نشان می دهد. 

مجری: مگر نه اینکه ایشان تأیید نهایی را می کنند؟

ظریف: البته ، ما باید این کار را با احترام و منافع متقابل انجام دهیم. ما بر این باوریم اگر آمریکا آماده باشد حقوق ایران را به رسمیت بشناسد و به حقوق ایران احترام بگذارد و از این دیدگاه حرکت کند، در آن صورت ما شانسی واقعی داریم و ما با اختیار کامل از رهبرمان مذاکره می کنیم.  ما می دانیم دنبال چه هستیم. ما می دانیم که ایران دنبال سلاح اتمی نیست. در واقع ، من به وزرای خارجی در نشست سه به علاوه سه یا آن طور که شما نشست پنج به علاوه یک می گویید، گفتم اینکه ایران سلاح اتمی نداشته باشد فقط هدف شما نیست بلکه این اولین و مهمترین هدف خود ماست. 

مجری: همانطور که می دانید در این مورد تردید های زیادی وجود دارد اما جان کری وزیر امور خارجه ی آمریکا در مصاحبه ای که امشب پخش خواهد شد گام های ملموسی را تبیین کرده است که ایران می تواند برای اثبات این نکته که به دنبال سلاح هسته ای نیست ، این گام ها را بردارد.

(سپس تصویر صحبتهای جان کری به این مضمون پخش شد) 

مجری: آیا ایران آماده انجام دادن این کار است؟

ظریف: ایران آماده شروع مذاکرات است. من اطمینان دارم که جان کری نمی خواهد این نشانه را برای ما ارسال کند که ما چه کاری باید انجام بدهیم یا انجام ندهیم. ما تمایل به ورود به مذاکرات داریم. البته که آمریکا می خواهد که برخی چیزها را سریع انجام دهد.

مجری: شما چه چیزی را از آمریکا می خواهید؟

ظریف: اول برچیده شدن تحریم های غیر قانونی علیه ایران است که مردم عادی را هدف قرار می دهد. اکنون برخلاف همه ی ادعاها بازگشایی اعتبار اسنادی از یک بانک برای خرید دارو برای بیماران ایرانی غیر ممکن است چون در واقع علیه بانک هایی که با ایران رابطه دارند تحریم های کور وضع شده است. آمریکا فشارهای بسیار زیادی وارد کرده است البته کل دولت این کار را نکرده است بلکه برخی عناصر در دولت آمریکا تلاش کردند به مردم عادی ایران فشار وارد کنند.

مردم عادی ایران در انتخابات گذشته نشان دادند که به صندوق رأی اعتماد کردند، آنها به دولت اعتماد کردند. آنها می خواهند که دولت از موضع قدرت با دنیا تعامل داشته باشد اما بر حقوق خود اصرار داشته باشد.

تحریم ها ابزاری مفید برای اجرای سیاست نیستند و آمریکا باید این را تغییر دهد.

مجری:من درک می کنم که این خواسته ی شما است، اما در ازای این امر آیا ایران آماده است غنی سازی اورانیوم را در سطحی که آنها الان غنی می کنند ، متوقف کند؟

ظریف: ایران آماده مذاکره است. شما می دانید که هیچ کشوری . . .

مجری: اما این چیزی است که روی میز قرار دارد.

ظریف: مذاکرات روی میز قرار دارند تا درباره جنبه های مختلف برنامه ی غنی سازی ایران بحث و گفتگو شود. حق غنی سازی ما غیر قابل مذاکره است.

مجری: اما شما به غنی سازی بیش از بیست درصد نیاز ندارید چون این میزان فقط برای مقاصد نظامی مورد استفاده قرار می گیرد.

ظریف: ما اورانیوم غنی شده در سطح نظامی نیاز نداریم. این مسئله قطعی است و ما در این مسیر حرکت نخواهیم کرد اما چیزی که لازم است این است که دو طرف کنار هم بنشینند و به یک هدف مشترک برسند. ما نباید دو هدف داشته باشیم که با یکدیگر در رقابت باشند. اجازه بدهید توضیح بدهم که پس از فروپاشی شوروی ، یکی از نگرانی های شما و غرب این بود که همه ی دانشمندانی که در برنامه ی هسته ای دخیل بودند بیکار شوند و وارد بازار سیاه شوند و به دنبال فرصت های شغلی باشند. من دراینجا(آمریکا ) بوده ام و این نگرانی ها را می دانم. اکنون ما منبع بسیار زیادی از دانشمندان ایرانی داریم. برنامه ی هسته ای ایران یک برنامه بومی است. اسرائیل نمی تواند همه ی دانشمندان ما را بکشد. آنها متاسفانه برخی از این دانشمندان را ترور کردند و هیچ کس در این باره خم به ابرو هم نیاورد، برای ما مایه نگرانی بسیار زیاد است که دنیا و آمریکا که قرار است علیه تروریسم باشد به تروریست ها اجازه می دهد دانشمندان بی گناه ایرانی را بکشند.

 اما اکنون اجازه بدهید به موضوع برگردم و بگویم که بهترین راه برای اطمینان یافتن از اینکه برنامه ی هسته ای ایران برای همیشه صلح آمیز باقی خواهد ماند این است که اطمینان حاصل کنیم که این دانشمندان در یک تاسیسات فعالیت کنند که تحت نظارت بین المللی قرار دارد و آژانس بین المللی انرژی اتمی بر آنها نظارت می کند.

مجری: از جمله بازرسی های سرزده؟

ظریف: بله ما تاکنون هم بازرسی های سرزده داشتیم. ما دراین مسیر حرکت می کنیم. همانطور که می دانید وقتی که من در دهه نخست بعد از دوهزار درباره موضوع هسته ای مذاکره می کردم، ما درحال اجرای داوطلبانه ی پروتکل الحاقی بودیم که اجازه ی بازرسی سرزده را می دهد. متاسفانه در آن زمان دولت آمریکا دیدگاهها و اهداف متفاوتی داشت.

مجری: اما تاسیساتی هم وجود داشت که مخفی بودند.

ظریف: خیر، تمام تاسیسات در آن زمان منظورم فاصله سال 2003 تا 2005 است یعنی زمانی که ما مذاکره می کردیم ، درهای همه ی آن تاسیسات به روی آژانس بین المللی انرژی اتمی باز بودند. آژانس بین المللی انرژی اتمی قادر بود که هم این تاسیسات را ببیند.

مجری: فقط پس از آنکه این موضوع برملا شد( این کار را کردید و اجازه بازرسی دادید)

ظریف: آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرد هرچند ایران فعالیت های خود را اعلام نکرده بود اما اکنون ما این فعالیت ها را مشاهده می کنیم و هیچ یک از آنها به سمت کاربرد نظامی منحرف نشده اند.

پس تردیدی نیست که هرگز نیات نظامی نداشته است. ممکن است مشکلات فنی وجود داشته است. ممکن است که مشکلاتی در زمینه ی شفافیت وجود داشته است و ما آماده ایم که این مشکلات را حل کنیم.شما می بینید که بی اعتمادی متاسفانه متقابل است. همانطور که هم رئیس جمهور اوباما و هم رئیس جمهور روحانی گفته اند این بی اعتمادی متقابل در طی سی و چهار سال گذشته شکل گرفته و افزایش یافته است. پس ما باید به سمت از بین بردن برخی از این بی اعتمادی ها ازطریق گام های متقابل حرکت کنیم که لازم است هر یک از طرفین بردارند تا طرف دیگر را متقاعد کند که نیتش مثبت است و برای آینده ی بهتر برای همه ما است.

مجری: البته که یک بازیگر بزرگ در همه این مسائل اسرائیل است. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل هم اکنون در مسیر حرکت به سمت آمریکا است تا با باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا دیدار کند و در مجمع عمومی سازمان ملل متحد هم سخنرانی کند.

وی در زمان ترک فرودگاه و آغاز سفر به آمریکا اقدامات شما و رئیس جمهور روحانی را در این هفته "حمله لبخندی" توصیف کرد. روزنامه ساندی تایمز انگلیس هم گزارش داد که وی اطلاعاتی را به رئیس جمهور اوباما ارائه خواهد کرد که در آنها گفته می شود ایران هم اکنون به اندازه ی کافی اورانیوم در اختیار دارد . پاسخ شما چیست؟

ظریف:  خوب، "حمله خنده" بهتر از "حمله دروغ" است. آقای نتانیاهو و همکارانش از سال هزار و نهصد و نود و یک می گویند ، شما می توانید در این مورد به سوابق و تصاویری که دارید مراجعه کنید -که ایران شش ماه با تولید سلاح هسته ای فاصله دارد. اکنون بیست و دو سال از آن زمان گذشته است و آنها هنوز هم می گویند که ما شش ماه با تسلیحات هسته ای فاصله داریم. 

مجری: پس شما شش ماه با یک سلاح هسته ای فاصله ندارید؟

ظریف: ما به دنبال تسلیحات هسته ای نیستیم. پس ما شش ماه ، شش سال و شصت سال هم با سلاح هسته ای فاصله نداریم. ما تسلیحات هسته ای نمی خواهیم. ما معتقدیم که تسلیحات هسته ای برای امنیت ما مهلک است. ما معتقدیم آنهایی که تصور می کنند تسلیحات هسته ای امنیت شان را تامین می کند به شدت دچار اشتباه شده اند. ما باید منطقه ای و دنیایی عاری از تسلیحات هسته ای داشته باشیم.

من حدود شانزده سال پیش در مقابل دیوان بین المللی کیفری حاضر شدم و به مدت نود دقیقه استدلال کردم که بکارگیری تسلیحات شیمیایی / هسته ای تحت هر شرایطی غیر قانونی است. رهبر ما حکمی دینی صادر کرده است که در آن بکارگیری تسلیحات هسته ای و حتی داشتن چنین تسیلحاتی مغایر با دکترین دینی اعلام شده است. پس اینها مواضع ما هستند. اسرائیل دویست کلاهک هسته ای دارد. اسرائیل منبع ناامنی در منطقه ی ما است. اسرائیل منبع تهاجم و نقض حقوق بشر مردم فلسطین است. اسرائیل نباید این گستاخی را داشته باشد که به مردم آمریکا و به دنیا دروغ بگوید و همه را گمراه کند.

مجری: اما اگر شما تسلیحات هسته ای نمی خواهید پس چرا اورانیوم را در سطوحی غنی می کنید که اکنون درحال غنی کردن آن هستید؟

ظریف:  چون این حق ما است. ما نیاز داشتیم. ببینید ما به بازار آمدیم و تقاضا کردیم. ما مالک ده درصد از یک شرکت اروپایی هستیم که اورانیوم غنی شده تولید می کند و نام این شرکت « یورو دیف» است .

ما نتوانستیم در سی سال گذشته یک گرم اورانیوم هم از آنها دریافت کنیم. ما نتوانستیم اورانیوم مورد نیاز برای راکتور تحقیقاتی تهران را دریافت کنیم درحالیکه این راکتور تحقیقاتی عمدا بدست رئیس جمهور آیزنهاور تحت برنامه اتمی برای صلح ساخته شد اما نه تنها آمریکا سوخت این راکتور را که خودش در دهه ی هزار و نهصد و پنجاه در ایران ساخته بود تامین نمی کند بلکه مانع از آن می شود که دیگران این سوخت را برای ما تامین کنند. پس ما باید چکار بکنیم؟ آیا باید دراز بکشیم و بمیریم؟ نه! ما این کار را نمی کنیم. ما می رویم و روی دانشمندان خود اتکا می کنیم ما روی توانایی های خود اتکا می کنیم و اینها را ( اورانیوم غنی شده) تولید می کنیم.

آنها امیدوار بودند که ما نتوانیم اورانیوم را غنی کنیم و اکنون پس از آنکه ما توانستیم از جنبه ی فنی این کار انجام دهیم آنها می گویند شما نباید این کار را انجام دهید. ببینید، شروع تاریخ دست ما نیست باید پیش زمینه ها حل شوند باید جنبه های تاریخی را حل کرد. علل تاریخی بی اعتمادی جدی و عمیق ایران به رفتار آمریکا باید حل شود و ما باید گام های ملموس و واقعی را یکی پس از دیگری برداریم. ما این حقیقت را فراموش نکرده ایم که وقتی عراق علیه ایران تسلیحات شیمیایی را بکارگرفت ، آمریکا نه تنها این اقدام را محکوم نکرد بلکه ما را در بکارگیری تسلیحات شیمیایی مقصر دانست. پس همه ی این ها حقایقی تاریخی هستند که در ذهن ایرانی ها تازه اند.

ما آماده انعطاف نشان دادن هستیم اما اینها را فراموش نمی کنیم.ممکن است همانطور که رئیس جمهور ماندلا گفت ما آماده ی بخشیدن باشیم اما آماده ی فراموش کردن نیستیم.

مجری: آیا هولوکاست افسانه است؟

ظریف: خیر، هولوکاست افسانه نیست. هیچ کس درباره افسانه صحبت نمی کند.

مجری: در آنجا( وب سایت) این موضوع گفته می شود.

وزیر امور خارجه ی کشورمان گفت: اگر چنین چیزی گفته شده است ناشی از ترجمه بد است. این جمله خارج از متن ترجمه شده است.

مجری: واژه افسانه افراد را ناراحت می کند؟

ظریف: این مشکل ترجمه از فارسی به انگلیسی است . وقتی که تصویر رد می شود مطلبی در ترجمه گم می شود. ممکن است بخشی از معنی از دست برود. متاسفانه بارها این اتفاق افتاده است.

نکته این است که ما کشتار مردم بی گناه را محکوم می کنیم چه این کشتار در آلمان نازی باشد یا اینکه در فلسطین رخ دهد. هولوکاست هم جنایتی شنیع و نسل کشی بود و نباید هرگز تکرار شود. اما این جنایت نمی تواند و نباید توجیهی برای لگدمال کردن مردم فلسطین به مدت شصت سال باشد. ما باید این بازی را کنار می گذاشتیم و شروع به درک این حقیقت می کردیم که بدون محترم شمردن حقوق فلسطینی ها هرگز در منطقه صلح نخواهیم داشت. من در مورد این موضوع با رهبر صحبت کرده ام. وی کشتار مردم بی گناه را رد و محکوم می کند.

مجری: می خواهم پرسش آخر را از شما بپرسم.شما بخش زیادی از بزرگسالی خود را در آمریکا سپری کردید. وقتی شما شعارهای « مرگ بر آمریکا» را در ایران می شنوید چه فکر می کنید؟ شما به آندسته از ایرانی هایی که می گویند مرگ بر آمریکا چه می توانید بگوئید؟

ظریف: خوب ، فکر می کنم منظور آنها سیاست باشد منظور آنها مردم آمریکا نیست. رهبر ایران و روسای جمهور مختلف ایران بارها و بارها گفته اند که ما با مردم آمریکا نزاع نداریم. مردم آمریکا خوب هستند ، صلح دوست هستند، مردم سخاوتمندی هستند که به کمک نیازمندان در سراسر دنیا آمدند و این چیزی است که من تحسین و احترام زیادی برای آن قائل هستم. متاسفانه این سیاست های دولت آمریکا بوده است که برای سالهای بسیار زیاد عامل بی ثباتی در منطقه ی ما بوده است. آمریکا از دیکتاتورها حمایت کرده است. اگر مردم آمریکا بدانندکه دولت کشورشان از چه نوع دولت هایی در منطقه حمایت می کند متعجب خواهند شد.

ما ایرانی ها این مسئله را با گوشت و پوست خود حس می کنیم که به علت حمایت آمریکا ، چه رژیمی بر ما حکومت می کرد. برخی از کشورهای منطقه همچنان این تجربه را دارند. این واقعیت که آمریکا از هر سیاستی که اسرائیل دنبال کند حمایت می کند نشانه دیگری است که باید در برخی از سیاست های خود بازنگری کند و به سمت جلو حرکت کند.